?KL?M VE TOPRAK ?STE??   

Genel olarak kivi kültürünün yap?labilece?i alanlar k??lar? ?l?k, yazlar? s?cak ve nemli yörelerdir. Y?ll?k ortalama s?cakl?klar?n yan?nda özellikle Mart-Kas?m dönemini kapsayan geli?me dönemindeki s?cakl?k toplamlar? da önemlidir. Bitkilerdeki geli?me faaliyet-leri 8 º C ve üzerinde olur Bunun alt?n-daki s?cakl?klarda kök, sürgün yaprak çal??mas? durur. Genç bitkiler -4 º C ye yeti?kinler ise -14 º C' ye kadar dayana-bilirler. Geli?me döneminde en uygun s?cakl?klar 10-30 º C aras?d?r. Don olaylar? kivi yeti?tiricili?ine en çok k?s?tlama getiren etmenlerden biridir. Özelikle gözlerin sürmesi ve yapraklan-madan sonra olan don olaylar? bitkiye büyük zarar verir. ?lkbahar geç donlar?n?n oldu?u ekolojilerde en uygun araziler güneye bakan, hafif meyilli arazilerdir. 

Kivi sürgünleri çok gevrek ve k?r?l?c? oldu?undan rüzgar etkisi artmaktad?r. Bu yüzden, bitkiler sert ve sürekli rüzgar alan yörelerde iyi geli?emez. Kivi bitkisi y?ll?k ya??? miktar? 800-1400 mm olan yerlerde iyi bir geli?me göstermektedir. Türkiye de Do?u Karadeniz Bölgesi d???nda hemen hiçbir yer bu ya??? düzenine sahip de?ildir. Bu yüzden su iste?i sulama suyu ile kar??lanmal?d?r. 

Kivi toprak yönünden oldukça seçici bir türdür. A??r ve su tutan topraklarda geli?mesi düzenli olmaz Çok kumsal topraklarda ise su düzeni zor sa?lan?r ve geli?me düzensiz olur. 

Genel olarak kivi derin ve süzek olan, kireçsiz topraklarda yeti?ebilir. Organik maddece zengin, PH' s? 5.5-7.6 aras?nda olan topraklar kivi yeti?tiri-cili?ine elveri?li topraklard?r. 

BAHÇE KURULMASI 

Kivi bahçesi kurulmadan önce; ?klim, bahçe yerinin seçimi, fidan ve çe?it seçimi, toprak özellikleri, toprak i?lemeye uygunluk, sulama suyu temini, fidan ve çe?it seçimi, fidanlar?n dikim aral?k ve mesafelerinin çok iyi planlanmas? gerekmektedir. 

Bahçe kurulmadan önce toprak haz?rl??? yap?lmal?d?r. Bahçe kurulacak yerin derin i?lenmesi, dekara 5-6 ton olacak ?ekilde yanm?? çiftlik (hayvan) gübresi verilmesi, hem toprak özellik-lerinin düzeltilmesi hem de bitkiyi beslemesi aç?s?ndan son derece yararl? olacakt?r. Ayr?ca toprak analizlerine dayal? temel ticari gübrelemede yap?lmal?d?r 

Fidan dikim aral?klar? toprak özelliklerine göre de?i?mektedir. Bitki besin maddelerince zengin topraklarda dikim aral?k ve mesafesi, fakir toprak-lara göre daha geni? tutulur. Dikim aral?k ve mesafesi ayr?ca uygulanacak terbiye ?ekline göre de de?i?mektedir. 

En çok kullan?lan T direk terbiye sisteminde s?ra aras?.5 metre, s?ra üzeri 4-4.5 metre olarak önerilir. 

Fidan dikimi arazi uygunsa Kuzey-Güney yönünde düzenlenmelidir. Bu ?ekilde s?ralar?n iki taraf? da güne?lenece?inden verimlilik ve ürün kalitesi artar. 

Kivi bitkisinde erkek ve di?i bitkiler ayr? ayr? oldu?undan bahçe kurulurken genel olarak 7-8 di?i bitkiye 1 erkek (tozlay?c? ) bitki ?eklinde bahçe dikim plan? yap?lmas? gereklidir. Kivide tozlanma böceklerle daha ziyade ar?lar-la olmaktad?r. Bu nedenle erkek bitkilerin düzenli bir ?ekilde da??t?lmas? gereklidir. 

F?DAN ÖZELLIKLERI VE D?K?M 

Fidan çepeçevre ve bol saçak köklü olmal?d?r. Köklerde ur nematod-lar?n?n belirtisi olan urlar olmamal?d?r. Kökler canl? ve sar?ms? olmal?d?r. A??l? fidanlarda sürgün uzunlu?u 80-100 cm olmal?d?r. Erken verime yatmalar? için 2 ya?l? fidanlar kullan?lmal?d?r. Fidan gövdesi odunumsu olmamal? ve sürgünler 3- 4 göz üzerinden kesilerek dikilmelidir. K???n sert geçmedi?i yerlerde sonbahar dikimi uygundur. K?? donlar?n?n hatta ilkbahar donlar?n?n oldu?u yörelerde dikim ilkbaharda don tehlikesi geçtikten sonra yap?lmal?d?r. Dikim çukuru en az 30-40 cm derinlik ve 35-40 cm geni?li?inde olmal?d?r. Dikim çukurunun alt taraf?na, çukur aç?l?rken ç?kan üst toprak yanm?? çiftlik gübresiyle kar??t?rarak konulmal? ve kökler bu toprak üstüne serbestçe gelecek ?ekilde yerle?tirilerek, üst top-rakla örtülmeli ve çukurlar kümbet yap?larak doldurulmal?d?r. Dikimden sonra mutlaka can suyu verilmelidir. Yine dikimden sonra gövdenin dik ve düzgün büyümesi için, gövdenin dik ve düzgün büyümesi için bu here?e ba?lanmal?d?r r 

DESTEK S?STEM?   

Kivi kuvvetli geli?me gücüne sahip bir bitkidir. Normal geli?me ve büyümelerini sürdürebilmeleri için deste?e ihtiyaç duyarlar. E?er destek sistemi yap?lmazsa kuvvetli toprak üstü aksam? nedeniyle Toplu çal? ?eklinde geli?irler. Anavatanlar?nda a?açlara sar?larak büyürler . Ancak ticari amaçla yap?lan üretimde mutlaka destek sistemine ihtiyaç vard?r. Bu destek sistemi ve malzeme teli ba?c?l?kta kullan?lan destek sistemine oldukça benzemektedir. Direkler a?aç, beton veya demirden olabilir. Destek sistemi sa?lam, dayan?kl? ve ucuz olmal?d?r. Beton direkler 8X10 veya 10X10 cm kesitinde olabilir. Boylar? ise 2.25-3.00 m aras?nda olabilir. A?aç ve beton direkler topra?a 50-60cm derinli?inde çak?lm?? ve gömülmü? olmal?d?r. 

Bir bitkinin 30-50kg ( 300-500 ) adet meyve ta??yaca?? dü?ünüldü?ünde tel sistemini sa?lam olmas? önemlidir. Kol üzerinde 50cm aral?klarla 3 paslan-maz tel çekilebilir. 

K?V?DE GÜBRELEME 

Kivi bitkisi bol saçak kök yapt??? için topraktan çok fazla bitki besin elementi alan bir bitkidir. Bu nedenle Dikim öncesi yap?lan taban gübrelemesi ile verim ça??n-da yap?lan y?ll?k gübreleme çok önemlidir. 

Gübrelerin verili? zaman? ve ?ekli çok önemlidir. Prensip olarak azotlu gübre-nin 2/3' ü bitki uyanmadan önce (Mart içinde), kalan 1/3'ü ise çiçeklenme sonun-da (may?s sonunda) topra?a verilmelidir. Azotlu gübre verilirken topra??n nemli ol-mas? gereklidir. Toprak kuru ve bitki susuz ise azotlu gübre verilmemelidir. Fosforlu ve potasl? gübreler. ?se sonbaharda veya erken dönemde (?ubat içinde) bir defada ve topra??n 20-25cm derinli?ine verilme-lidir. Gübreler ba?lang?çta gövdeden 40-50cm uza?a ve daire ?eklinde kök bölgesine verilir Ya? ilerledikçe daire çap? geni?letilerek gübre uygulan?r 

SULAMA   

Kivi kültüründe en k?s?tlay?c? etmenlerden birisi su iste?i ve düzenli sulama zorunlulu?udur. Su yetersizli?i durumunda yapraklar k?vr?l?r, sertle?ir ve kenarlarda kurumalar ba?lar, yapraklar sarkar, meyveler küçük kal?r, sürgünler yeterli uzunlu?a ula?amazlar. Alüvyal top-raklarda, verim ya??ndaki bitkilerde her gün veya gün a??r? 4-10 saat süre ile sulama yapmak gerekir. May?s-Eylül dönemindeki 5 ayl?k sürede su tüketimi oldukça fazlad?r. Bu yüzden bu dönemde yeterli miktarda su verilmelidir. 

NOT: Malatya Do?anyol ilçesi ve Elaz?? Baskil ?lçesinde deneme amaçl? kurulan bahçelerden güzel sonuçlar al?nm?? olup özellikle baraj yak?nlar?nda bulunan köy ve ilçelerin alternatif olarak dikim yapaca?? bir meyve a?ac?d?r. pazar pay? yüksek olup deneme amaçl? dikimi yap?lan bahçelerden güzel sonuçlar al?nm??t?r.